Błędy wokalistów to temat bardzo rozległy i bolesny, gdyż dotyka on nie tylko osób początkujących, ale również, a może przede wszystkim tych, którzy rozwojowi wokalnemu poświęcili już sporo czasu, energii i zainwestowali we własny głos.
Najczęstsze błędy wokalistów
Śpiew to „granie” na żywym instrumencie, gdzie każdy człowiek ma unikalną energię, predyspozycje i cechy ciała. Dlatego trudno stworzyć jeden uniwersalny schemat. Zła technika wokalna to zestaw działań szkodliwych dla zdrowia gardła i krtani, które prowadzą do przeciążenia strun głosowych oraz całego organizmu, powodując problemy głosowe i utrudniając swobodne śpiewanie i mówienie.
Cechy charakterystyczne złej techniki wokalnej:
- Chroniczny lub czasowy silny ból gardła
- Brak kontroli nad własnym głosem, jego siłą, barwą czy wysokością
- Nagłe i niekontrolowane kiksy wokalne lub „pojawiające się przypadkowe dźwięki”
- Chrypka
- Wrażenie zalegania wydzieliny w gardle
- Suchość w ustach i gardle
- Symptomy zbliżone do zapalenia górnych dróg oddechowych
- Poczucie wysiłku fizycznego w czasie śpiewania
- Niedomaganie głosowe po koncertach czy próbach
- Problemy ze swobodną i naturalną inicjacją dźwięku
- Napięcia szyi
- Utrata więzi ze swoim głosem
- Frustracja
- Głos odmawiający posłuszeństwa
- Stany chorobowe jak przewlekłe zapalenia krtani czy guzki śpiewacze
Niecierpliwość
Większość młodych wokalistów chce szybko osiągnąć efekt, śpiewać jak swój idol. Błędy wokalistów początkujących polegają właśnie na tym, że są niecierpliwi i szybko chcą „upodobnić” swój śpiew do znanych, doświadczonych wokalistów. Często chcemy śpiewać od razu głośno i mocno, ale przede wszystkim stawiamy sobie za cel, by śpiewać wysoko. Należy pamiętać, że nasze mięśnie nie są na starcie przygotowane do pracy na najwyższych obrotach. Może to spowodować uszkodzenie naszego głosu.
Wielu z Was wybiera sobie swojego idola wokalnego, którego chce naśladować, a najgorsze jest to, że od razu chcemy śpiewać w tych samych tonacjach co oni! A przecież wszystko można „dopasować” pod siebie, aby właściwie odnaleźć się w danym repertuarze. Niestety często chcemy szybko umieć śpiewać jak sprawni artyści, którzy mają bardzo bogaty warsztat i doświadczenie.
Nie zawsze trzeba umieć śpiewać wysoko, można oprzeć się na łatwiejszych utworach. Owszem, fajnie jest umieć dużo, ale pamiętaj, że nigdy z nikim nie musisz się ścigać! Bądź cierpliwy, nie od razu osiągniesz wszystko, nie podcinaj sobie skrzydeł już na starcie!
Niepewność i chaotyczność dźwięku
Często popełniany błąd to brak stabilności dźwięku. Nasz dźwięk jest niechlujny, niepewny, niedoprowadzony do końca. Jest jak pyłek na wietrze, który w nienaturalny sposób drży, wznosi się i opada bez naszej kontroli. Zaczyna się lekko, potem głośniej, potem lżej, nie ma stabilności, która trzyma dźwięk w ryzach. Stabilność to jest właśnie to, co chcemy osiągnąć na każdym etapie nauki śpiewu. Jeśli nasz głos nie rozdziela się po drodze, to oznacza, że pewnie stawiamy każdy nasz dźwięk. To my musimy „prowadzić” dźwięk, wychodzić z nim na zewnątrz w sposób stabilny. Dźwięk nie może „fruwać”. Podczas śpiewu stabilnie stoisz na ziemi, twój dźwięk nie musi być zawsze silny, ale zawsze powinien być stabilny!
Zaciskanie gardła
Zaciskanie gardła powoduje, że niewłaściwie podpieramy dźwięk. Napinamy mięśnie w gardle i forsujemy nasz głos. Przez to nie wykorzystujemy prawidłowo podparcia. Zaciskanie gardła powoduje, że dźwięk jest słabszy, nie jest swobodny, ograniczamy naszą skalę, jej rozpiętość i szybciej się męczymy. Cały ten proces sprawia, że szybciej się zużywamy.
Tendencja do niewyraźnego sylabizowania
Kolejnym często popełnianym błędem jest niewyraźne sylabizowanie, tzw. cedzenie dźwięku przez zęby. Z technicznego punktu widzenia wszelkie blokady naszej szczęki i języka potrafią nas mocno ograniczyć w śpiewaniu.
Brak jednolitości brzmienia
Często popełnianym błędem wśród początkujących uczniów jest także brak jednolitości brzmienia. Od dolnych stref, przez środek, do góry. Każda strefa brzmi inaczej gdy śpiewamy, wszystko jest w innych miejscach. Otóż dźwięk powinien być jednolity i taki sam podczas każdej fazy śpiewu. Dźwięk nie może się brzmieniowo „wyłamywać”. Doświadczeni wykonawcy w całym paśmie skali brzmią tak samo. To nierozerwalnie łączy się z techniką śpiewania. Jednolitość brzmienia musi być zawsze zachowana.
Porady dla wokalistów
Ćwiczyć śpiew systematycznie
Regularne ćwiczenia pomagają nie tylko poprawić technikę wokalną, ale także budują pewność siebie i świadomość swojego głosu. Śpiewanie to praca z całym ciałem, dlatego każda godzina spędzona na treningu przynosi korzyści w postaci lepszej emisji, mocniejszego głosu i większej swobody w interpretacji utworów.
Jeśli chcesz nauczyć się śpiewać pod okiem doświadczonych nauczycieli, doskonałym wyborem są zajęcia wokalne z nauczycielem. Profesjonalni instruktorzy pomogą Ci opracować plan treningowy dostosowany do Twoich potrzeb i możliwości, dzięki czemu szybciej osiągniesz swoje wokalne cele.
Plan treningowy dla początkujących wokalistów
Rozgrzewka głosowa to podstawa każdego treningu wokalnego. Przygotowuje struny głosowe do pracy i minimalizuje ryzyko ich przeciążenia.
- Oddech przeponowy: Zacznij od kilku głębokich wdechów przez nos, koncentrując się na pracy przepony. Wydychaj powietrze powoli, kontrolując jego przepływ.
- Humkanie: Delikatnie humkaj na niskich dźwiękach, skupiając się na rezonansie w okolicy nosa i ust. To pomaga rozluźnić mięśnie krtani.
- Łagodne glissanda: Przesuwaj głos w górę i w dół w formie ślizgu między dźwiękami. Zacznij od niskich rejestrów i stopniowo przechodź wyżej.
Ćwiczenia oddechowe. Kontrola oddechu to fundament śpiewania. Prawidłowy oddech pozwala na stabilną emisję i utrzymanie długich fraz.
- Ćwiczenie na równomierny wydech: Wdychaj powietrze przez nos, a następnie wydychaj je powoli, wydając dźwięk „sss”. Staraj się utrzymać równą intensywność syczenia.
- Oddech z książką na brzuchu: Połóż się na plecach z książką na brzuchu. Podczas wdechu unieś książkę, a przy wydechu powoli ją opuszczaj, koncentrując się na pracy przepony.
Ćwiczenia artykulacyjne. Dobra dykcja to klucz do wyrazistego śpiewania. Ćwicz artykulację, powtarzając trudne frazy lub łamańce językowe.
- Powtarzaj słowa zawierające trudne połączenia głoskowe, np. „król Karol kupił królowej Karolinie korale koloru koralowego”.
- Wydawaj dźwięki „tr” i „br”, aby rozluźnić język i wargi.
Ćwiczenia na skalę głosu. Praca nad zakresem głosu pozwala rozwijać elastyczność i płynność śpiewania.
- Śpiewaj gamy w różnych tonacjach, zaczynając od wygodnego dla siebie rejestru. Używaj samogłosek, takich jak „a”, „o”, „i”, aby trenować różne barwy dźwięku.
- Eksperymentuj z dynamiką – śpiewaj gamy raz cicho, raz głośno, by lepiej kontrolować siłę głosu.
Interpretacja utworów. Poświęć czas na śpiewanie swoich ulubionych piosenek, koncentrując się na emocjonalnym przekazie i technice.
- Podziel utwór na krótkie fragmenty i pracuj nad każdym osobno. Skup się na dykcji, oddechu i intonacji.
- Staraj się zrozumieć tekst i zastanów się, jakie emocje chcesz przekazać słuchaczom.
Dobór repertuaru dla początkujących wokalistów
- Ustal swój zakres głosu – przed podjęciem decyzji o wyborze repertuaru, warto zdefiniować, w jakim zakresie możesz śpiewać. To pomoże uniknąć problemów z dostosowaniem utworów do swojego głosu.
- Rozważ swój styl muzyczny – ważne jest, aby wybierać utwory, które pasują do Twojego stylu śpiewania. Nie musisz od razu śpiewać wszystkiego, zdecyduj się na gatunek, który Cię inspiruje.
- Monitoring reakcji publiczności – dobrym pomysłem jest przetestowanie wybranych utworów przed publicznością. Monitoring reakcji pomoże Ci zrozumieć, które piosenki najlepiej komunikują się z odbiorcami.
| Zakres głosu | Przykładowe gatunki |
| Niski | Blues, jazz |
| Średni | Pop, rock |
| Wysoki | Opera, musical |
Pamiętaj, że dbanie o zdrowie wokalne nie tylko poprawi jakość twojego śpiewu, ale również pomoże uniknąć kontuzji. Praktyka czyni mistrza, dlatego regularne treningi i odpowiednia opieka nad swoim głosem są kluczowe dla każdego wokalisty, bez względu na poziom zaawansowania.
Źródła:
- Częste błędy popełniane przez wokalistów, „Wasza scena muzyczna”, [2020.11.20]
- Problemy wokalistów, „Akademia Śpiewu”, [2024.09.21]
- Jak Śpiewać na Scenie: Porady dla Początkujących Wokalistów, Psmluban.pl, [2022.08.27]
- Ćwiczenia dla początkujących wokalistów – jak zacząć śpiewać?, Gim2stalowawola.pl, [2024.12.06]
Svitlana Orlova, CC By 4.0 International, Kraków 2024
